Υψοφοβία ή ακροφοβία: Δείτε τι πρέπει να κάνετε αν φοβάστε τα ύψη

Φοβάστε τα ύψη; μήπως δεν μπορείτε να σταθείτε στο άκρο μιας υπερυψωμένης επιφάνειας; Δείτε τι πρέπει να κάνετε

Τι είναι η ακροφοβία;

Η ακροφοβία ή υψοφοβία είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας κατά την οποία το άτομο βιώνει έναν έντονο φόβο για τα ύψη. Είναι ένα είδος αγχώδους διαταραχής . Ένα άτομο με ακροφοβία βιώνει έντονο φόβο και άγχος όταν σκέφτεται τα ύψη ή βρίσκεται σε σημαντικό ύψος. Συχνά τα άτομα αυτά αποφεύγουν καταστάσεις ή μέρη που περιλαμβάνουν ύψη.

Μια ορισμένη ανησυχία σχετικά με τα ύψη είναι φυσιολογική για όλους τους ανθρώπους και οι περισσότεροι από εμάς είναι πιο προσεκτικοί από το συνηθισμένο, όταν βρίσκονται σε μεγάλο ύψος. Οι πιο πολλοί από εμάς μπορεί να νιώθουμε άβολα ή λίγο τρέμουλο αν κοιτάξουμε κάτω από ύψος, όπως από μια γέφυρα. Ωστόσο, τα άτομα με ακροφοβία βιώνουν έντονο και παράλογο φόβο, όταν έρχονται αντιμέτωποι με ύψη, συμπεριλαμβανομένων καθημερινών εργασιών όπως το ανέβασμα μιας σκάλας, η παραμονή κοντά σε ένα μπαλκόνι ή η στάθμευση ενός αυτοκινήτου σε πολυώροφο γκαράζ στάθμευσης.

Ποιους επηρεάζει η ακροφοβία;

Όπως και άλλες φοβίες, η ακροφοβία μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε σε οποιαδήποτε ηλικία. Συγκεκριμένες φοβίες, όπως η ακροφοβία ή υψοφοβία, είναι πιο πιθανό να αναπτυχθούν στα παιδιά και να γίνουν εμφανείς σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες.

Τι είδους ύψη φοβούνται τα άτομα με ακροφοβία;

Οι τύποι καταστάσεων που μπορεί να φοβούνται τα άτομα με ακροφοβία περιλαμβάνουν:

• Το ανέβασμα μιας σκάλας.

• Να βρίσκονται πάνω σε μια σκάλα.

• Χρήση γκαράζ πολλαπλών επιπέδων στάθμευσης.

• Το να βρίσκονται πάνω σε μια γέφυρα ή να πρέπει να περάσουν πάνω από μια γέφυρα.

• Να σταθούν κοντά σε ένα μπαλκόνι ή στην κορυφή ενός κτιρίου.

• Να κοιτάξουν έξω από το παράθυρο ενός ψηλού κτιρίου.

Δεδομένου ότι υπάρχουν πολλά είδη φοβιών, μπορεί να είναι λίγο δύσκολο να διαγνωστούν. Οι άνθρωποι που έχουν ακροφοβία γενικά φοβούνται περισσότερα από ένα είδος ύψους. Υπάρχουν και άλλες φοβίες που χαρακτηρίζονται από φόβο για μια κατάσταση που τυχαίνει να σχετίζεται με σημαντικό ύψος, αλλά το ύψος δεν είναι η κύρια πτυχή του φόβου. Για παράδειγμα, εάν έχετε έναν έντονο φόβο να πετάξετε με αεροπλάνα συγκεκριμένα, μπορεί να έχετε αεροφοβία, δηλαδή, φόβο να πετάξετε και όχι ακροφοβία. Εάν αντιμετωπίζετε έντονο φόβο που περιορίζει τη ζωή και τις εμπειρίες σας, είναι σημαντικό να επισκεφτείτε τον ειδικό, ώστε να μπορέσετε να λάβετε σωστή διάγνωση και θεραπεία.

Πόσο συχνή είναι η ακροφοβία;

Η ακροφοβία είναι μια από τις πιο κοινές φοβίες. Περίπου το 3% έως 6% των ανθρώπων έχουν ακροφοβία.

Συμπτώματα και Αιτίες

Ποια είναι τα συμπτώματα της ακροφοβίας;

Το κύριο σύμπτωμα της ακροφοβίας είναι το έντονο άγχος και ο φόβος για τα ύψη. Μερικοί άνθρωποι με ακροφοβία φοβούνται μεγάλα ύψη, όπως μια ψηλή γέφυρα, ενώ άλλοι φοβούνται επίσης μικρότερα ύψη, όπως το να βρίσκονται σε μια σκάλα.

Ψυχολογικά συμπτώματα

• Νιώθετε έντονο φόβο και άγχος όταν σκέφτεστε, κοιτάζετε ή βρίσκεστε σε ψηλά μέρη.

• Φοβάστε ότι κάτι αρνητικό θα συμβεί σε ένα ψηλό μέρος, όπως να πέσετε ή να παγιδευτείτε εκεί.

• Νιώθετε έντονη επιθυμία να φύγετε εάν βρεθείτε σε υψηλό μέρος.

Σωματικά συμπτώματα

• Έχετε γρήγορο καρδιακό παλμό όταν σκέφτεστε ή κοιτάζετε ύψη.

• Έχετε ζάλη όταν σκέφτεστε ή κοιτάζετε ύψη.

• Αίσθημα δυσφορίας.

• Τρόμο.

• Δύσπνοια.

Τι προκαλεί την ακροφοβία;

Οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι τι ακριβώς προκαλεί την ακροφοβία. Πιστεύουν ότι η ακροφοβία μπορεί να πηγάζει από τη φυσική μας ανθρώπινη ανησυχία για το ενδεχόμενο να πέσουμε από ψηλά και έτσι να βλάψουμε τον εαυτό μας. Το να ανησυχείτε για τον πιθανό πόνο που θα μπορούσατε να βιώσετε από πτώση από σημαντικό ύψος θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη ακροφοβίας. Οι ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι μια αρνητική ή τραυματική εμπειρία που σχετιζόταν μεγάλο  ύψος μπορεί να συμβάλει στο να αναπτύξει ένα άτομο ακροφοβία.

Διάγνωση

Πώς γίνεται η διάγνωση της ακροφοβίας;

Η ακροφοβία διαγιγνώσκεται μέσω μιας διεξοδικής σειράς ερωτήσεων σχετικά με το ιστορικό, τις εμπειρίες και τα συμπτώματα του ατόμου. Συνήθως, πρέπει να έχετε βιώσει επίμονο φόβο και άγχος για τα ύψη για τουλάχιστον έξι μήνες, προκειμένου να διαγνωστείτε με ακροφοβία.

Ο ειδικός θα πρέπει να αποκλείσει επίσης οποιαδήποτε άλλη κατάσταση σωματικής ή ψυχικής υγείας που θα μπορούσε να προκαλέσει τα συμπτώματά σας.

Γενικά, οι φοβίες έχουν τουλάχιστον τέσσερα κριτήρια για τη διάγνωση, συμπεριλαμβανομένων:

• Έντονος και παράλογος φόβος : Ο φόβος για το αντικείμενο ή την κατάσταση είναι επίμονος και δυσανάλογος με το ερέθισμα.

• Προληπτικό άγχος : Ένα άτομο που έχει φοβία τείνει να προσκολλάται ή να φοβάται μελλοντικές καταστάσεις ή εμπειρίες που θα αφορούν στο αντικείμενο ή την κατάσταση που φοβάται.

• Αποφυγή : Πολλοί άνθρωποι που έχουν φοβία θα αποφύγουν ενεργά το επίφοβο αντικείμενο ή κατάσταση. Κάποιοι καταφεύγουν μάλιστα στα άκρα για να αποφύγουν αυτό που φοβούνται.

• Η φοβία παρεμβαίνει στις καθημερινές σας δραστηριότητες : Ο φόβος που βιώνει το άτομο μπορεί να περιορίζει με κάποιο τρόπο την καθημερινότητά του προκειμένου να διαγνωστεί ως φοβία.

Διαχείριση και Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η ακροφοβία;

Η ακροφοβία μπορεί συνήθως να αντιμετωπιστεί με ψυχολογική θεραπεία (ψυχοθεραπεία) ή/και γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία. Μερικές φορές οι άνθρωποι χρειάζονται φάρμακα που ανακουφίζουν προσωρινά τα συμπτώματα φόβου – άγχους και για να αντιμετωπίσουν τον φόβο ενώ συμμετέχουν στη θεραπεία. Παράλληλα, η θεραπεία έκθεσης εικονικής πραγματικότητας είναι ένας τύπος ψυχολογικής θεραπείας που χρησιμοποιεί τεχνολογία για να δείξει στο άτομο ρεαλιστικές —αλλά ψεύτικες— καταστάσεις και να το βοηθήσει να αντιμετωπίσει το στρες που του προκαλλούν.

Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ακροφοβίας;

• Βήτα-αναστολείς : Ορισμένοι β-αναστολείς χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ή την πρόληψη σωματικών συμπτωμάτων άγχους, όπως ο γρήγορος καρδιακός ρυθμός.

• Χαλαρωτικά (βενζοδιαζεπίνες) : Φάρμακα όπως οι βενζοδιαζεπίνες, που χρησιμοποιούνται για να σας βοηθήσουν να χαλαρώσετε, μπορούν να μειώσουν προσωρινά την ποσότητα του άγχους που νιώθετε.

• Σύμφωνα με ελβετική έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας σε πάνω σε 40 ανθρώπους, η κορτιζόλη -γνωστή και ως η ορμόνη του στρες- μπορεί να σε απαλλάξει από τα συμπτώματα της διαταραχής σου. Κατά τη διάρκεια της έρευνας, κάποιοι από τους συμμετέχοντες πήραν ένα χάπι που περιείχε κορτιζόλη με αποτέλεσμα να παρουσιάσουν μειωμένες αντιδράσεις φόβου, σε σχέση με εκείνους στους οποίους χορηγήθηκε εικονικό φάρμακο. Έτσι, εκτός κι αν το φαρμακείο της γειτονιάς σου βρίσκεται σε κάποιο βουνό, πολύ σύντομα και παρακολουθώντας τις επιστημονικές εξελίξεις θα μπορείς να ξεχάσεις το πρόβλημά σου με ένα απλό φάρμακο.